એક ભારતીય બનાવટ રાત્રે જન્મ અજવાળાનો આલેખ ઉકેલવા જેવો છે. અજવાળુ આપનારા સાધનોનું વૈકલ્પિક પણ યાદ કરવા જેવું છે. આમાં પહેલા ડેવડા જ.....એ પહેલા કંપની..... કોડિયામાં દિવેલ કે તેલ પૂરા પાડતાં અને દિવેટ આડી રખાય....મોગરો કોડ એનો અર્થ એ છે કે પોતે પણ દેવો ઝગતો. તેલના તેલના દેવે કેટલાયે પંડિતો પૂછે છે અને ગયા છે.....પિતો બને છે....સમાજમાં નામ પણ જીત્યા છે.
એ રીતે મતલબ ભવાઈ_રામલીલા જેવાં આનંદો મશાલના અજવાચિત.... મશાલ કરનાર મશાચી કહેવાય છે. એ મશાલ એટલે લાકડીના છેડે ચીંથરાં વીંટી તેલ મિલિત સળગાવાય. વધુ લાકવાનું અજવાળું ઉનચે પથર....જાણે બદલો કડો જ ગણાય....નું અજવાળુ બુસિયું આપે છે.એમા કાબાસ પૂરી મોટી દિવેટ સગાવાય. અને ઉંચેથી...ટોચ ઊપરથી પ્રકાશ આવે છે.....અંધારામાનો મહિનો મોમોટો હતો.ની બારસાખ જોડે ,લાકડાને જમીનનું બનાવ્યું હોય....એમાં તેલા દિવેલ પૂરી માટે અજવાળા એમ ચાંપલ ચાવી શકે છે. એ ચાંડા પર હવે તો રહયા નથી.
પછી ફાનસ આવ્યા. આખા ઘરની અલગ અલગ ખાતી પર ફાનસ લટક. ક્યાંક ડોલ ઊધી આગળ કે ટેબલ પર ઊપર ફાનસ મૂકાય છે. બાળકના ગોળા પોતાની ઓળખ ગુમાવી દેતાં પ્રકાશ પામે છે. સજીક-સાચવીને સાફ કરવું. જાહેર કરાયેલા એ ગોળા બેન જ સાફ. ફાનસાના ગોળાને આપણે જો ભીના કપડાં લેવા જોઈએ અને ગરમ હોય તો તડ દઈ તરડાઈ એ. તિરાડ ઊપર પટ્ટીય....વધારે હોય તો ગોળો ફૂટી જતો.... ફાનસની નાનકડી ટાંકણી માપણીનું ગયાસતેલ પૂરાતું.....જો વધારે ગયાસતેલ પુરાય જાય તો વધુ પાછું ફાનસ ભડકે.....ભાકે અર્થ લેવાનું કે ગયાસતેલ પડ્યું છે.એ ફાનસો હોલવાઈ જાય પછી ટાઢા. ફાનસ સગવડ લાગતાં લટકાવી શકાય, શાંતિથી લઈ શકાય. ફેરવી શકાય છે ઊપર મુકી શકાય.કોઈ ફાનસ તો સામેથી દૂરથી ફાનસનું અમનજવાળાના જેવા રેલાં.... પોતાને રેલો આવે છે.
ફાનસના અજવાળાવાળા દર્દીઓને દાકતર પાસે પહોડાય છે. કૅટ લાયચાને પાણી હરીવા કે વાસો જવાનું ખાપવામાં આવ્યું છે.ફાનસ પ્રકાશની પગલી આપે છે....એની પગલીના પગલાઓ મોટા મુકી અંધારુ ઉલેચાય ફાનસ ફાનસ પેક્ષેમેક્ષની જેમ કે વીજળી જના ગોળાની જેમ મજાકમાં બળદાની ના સમજાવે છે.આસપાસમાં પાથરે....વિજળીનો ગોલો પ્રભાવ પાથરે.....ફાનસનું કામ પથદર્શકનું નિયંત્રણ કરે છે....ફાનસને કોઈ મોટાઈ.તમારા હાથનું ગણાતું જાય છે....ફાનસને કારણે તમારા કામ આટોપી શકાય તોય ફાનસ એ વાતની અભિમાન કરે છે. ..માં લગભગ બધાને તાફાનસ હોય....નાદી સરોવરમાં જેમ હોડકું હોય તેમ આવાસમાં અજવાળાની હોડી જેવા ફાનસો સળગતાં. ફાનસના અજવાચનાકટકાટલા કુળ પ્રકાશમાં આવ્યાં હશે હિસાબ પણ કોઈ નિર્ણય નહીં કરે. જ્યારે જાન _ બેજાન્ડ વાગે-પ્રસંગ હોય ત્યારે પેટ્રોક્ષમે અજવાળું આંજે.....પંચાસ ફાંસ ફાંફાં તોય એટલું જ અવાળું નાળાં એનો વરરાજાની સર્પધામાં પેટ્રોમેક્ષ આવી જાય એવુ લાગે. પછી આવ્યાં ડૂડના ગોળા...એ ગામડાના...ગયાસતેલના ઝંઝટ ગઈકાલે પણ અજવાળુ તો જોઈને આંજી ફરીને ,આંખોને વાગે.દીવડા અને ફાનસની નમ્રતા એ પેટ્રોમેક્ષ અને દલના ગોળામાં ક્યાંય ના દેખાય.....ગોળા_વીજળીના બલ્બડી જાય ત્યારે દેવડાં યાદ આવે....પછી તો એલઈડી આવ્યાં અને અજવાળાં પણ અકુદરતી ગયાં. દિવસ જેવો થાકેમ્બરે પણ ઘણી વાર ઝળાઝળા કરે, ગમે તેવો મોભો પાથરે... પણ દિવડાં અને ફાનસ જેવા એ દોલના ગોળા અહિંસક નથી. માણસે શોધેલી અને મહિલા અજવાળાની બહારની મુસાફરી જીવનને સગવડ્યુ અવશ્ય કરે છે, જેમ કે એ મુસાફરી કોડિયાથી આરંભી એલ.ઈ.ડી.સુધી જેવો પ્રકાશની વિસ્તારનો વિસ્તાર થયો છે. જોખમો પણ વંદન કરે છે? ગઈસતેલનાની ઝંઝટ ગઈકાલે પણ અજવાળું તો જોવાને આંજી નાખે છે ,આંને વાગે.દીડા અને ફાનસની નમ્રતા એ પેટ્રોમેક્ષ અને ડૂલના ગોળાકાર ક્યાંય દેખાય છે..... ગયા. દિવસ જેવો થાકેમ્બરે પણ ઘણી વાર ઝળાઝળા કરે, ગમે તેવો મોભો પાથરે... પણ દિવડાં અને ફાનસ જેવા એ દોલના ગોળા અહિંસક નથી. માણસે શોધેલી અને મહિલા અજવાળાની બહારની મુસાફરી જીવનને સગવડ્યુ અવશ્ય કરે છે, જેમ કે એ મુસાફરી કોડિયાથી આરંભી એલ.ઈ.ડી.સુધી જેવો પ્રકાશની વિસ્તારનો વિસ્તાર થયો છે. જોખમો પણ વંદન કરે છે? ગઈસતેલનાની ઝંઝટ ગઈકાલે પણ અજવાળું તો જોવાને આંજી નાખે છે ,આંને વાગે.દીડા અને ફાનસની નમ્રતા એ પેટ્રોમેક્ષ અને ડૂલના ગોળાકાર ક્યાંય દેખાય છે..... ગયા. દિવસ જેવો થાકેમ્બરે પણ ઘણી વાર ઝળાઝળા કરે, ગમે તેવો મોભો પાથરે... પણ દિવડાં અને ફાનસ જેવા એ દોલના ગોળા અહિંસક નથી. માણસે શોધેલી અને મહિલા અજવાળાની બહારની મુસાફરી જીવનને સગવડ્યુ અવશ્ય કરે છે, જેમ કે એ મુસાફરી કોડિયાથી આરંભી એલ.ઈ.ડી.સુધી જેવો પ્રકાશની વિસ્તારનો વિસ્તાર થયો છે. જોખમો પણ વંદન કરે છે? દિવડા અને ફાનસની નમ્રતા એ પેટ્રોમેક્ષ અને ડોલના ગોળામાં ક્યાંય ના દેખાય.....ગોળા_વીજળીના બલ્બ ઊડી જાય ત્યારે દેવડાં યાદ આવે....પછી તો એલે અને અજવાળાં પણ અકુદરતીમાં. દિવસ જેવો થાકેમ્બરે પણ ઘણી વાર ઝળાઝળા કરે, ગમે તેવો મોભો પાથરે... પણ દિવડાં અને ફાનસ જેવા એ દોલના ગોળા અહિંસક નથી. માણસે શોધેલી અને મહિલા અજવાળાની બહારની મુસાફરી જીવનને સગવડ્યુ અવશ્ય કરે છે, જેમ કે એ મુસાફરી કોડિયાથી આરંભી એલ.ઈ.ડી.સુધી જેવો પ્રકાશની વિસ્તારનો વિસ્તાર થયો છે. જોખમો પણ વંદન કરે છે? દિવડા અને ફાનસની નમ્રતા એ પેટ્રોમેક્ષ અને ડોલના ગોળામાં ક્યાંય ના દેખાય.....ગોળા_વીજળીના બલ્બ ઊડી જાય ત્યારે દેવડાં યાદ આવે....પછી તો એલે અને અજવાળાં પણ અકુદરતીમાં. દિવસ જેવો થાકેમ્બરે પણ ઘણી વાર ઝળાઝળા કરે, ગમે તેવો મોભો પાથરે... પણ દિવડાં અને ફાનસ જેવા એ દોલના ગોળા અહિંસક નથી. માણસે શોધેલી અને મહિલા અજવાળાની બહારની મુસાફરી જીવનને સગવડ્યુ અવશ્ય કરે છે, જેમ કે એ મુસાફરી કોડિયાથી આરંભી એલ.ઈ.ડી.સુધી જેવો પ્રકાશની વિસ્તારનો વિસ્તાર થયો છે. જોખમો પણ વંદન કરે છે? પછી તો એલઈડી આવ્યાં અને અજવાળાં પણ અકુદરતી ગયાં. દિવસ જેવો થાકેમ્બરે પણ ઘણી વાર ઝળાઝળા કરે, ગમે તેવો મોભો પાથરે... પણ દિવડાં અને ફાનસ જેવા એ દોલના ગોળા અહિંસક નથી. માણસે શોધેલી અને મહિલા અજવાળાની બહારની મુસાફરી જીવનને સગવડ્યુ અવશ્ય કરે છે, જેમ કે એ મુસાફરી કોડિયાથી આરંભી એલ.ઈ.ડી.સુધી જેવો પ્રકાશની વિસ્તારનો વિસ્તાર થયો છે. જોખમો પણ વંદન કરે છે? પછી તો એલઈડી આવ્યાં અને અજવાળાં પણ અકુદરતી ગયાં. દિવસ જેવો થાકેમ્બરે પણ ઘણી વાર ઝળાઝળા કરે, ગમે તેવો મોભો પાથરે... પણ દિવડાં અને ફાનસ જેવા એ દોલના ગોળા અહિંસક નથી. માણસે શોધેલી અને મહિલા અજવાળાની બહારની મુસાફરી જીવનને સગવડ્યુ અવશ્ય કરે છે, જેમ કે એ મુસાફરી કોડિયાથી આરંભી એલ.ઈ.ડી.સુધી જેવો પ્રકાશની વિસ્તારનો વિસ્તાર થયો છે. જોખમો પણ વંદન કરે છે?
વિધુતથી સમાન નિદોષને કરંટ લાગતું હશે માણસનો જીવા_કોડિયાએ શબ્દ નથી. પરંતુ માણસે જેમ પોતાનાંફૉર્ટ સુખસગવડો માટે બહારની મુસાફરીની શોધ કરી છે. સમાન રીતે પોતાના અત્મિક વિકાસ માટે, ચૈતસિક વિકાસ માટે આંતરરાષ્ટ્રીય શોધ કરી રહી છે.
Never miss a story from us, get weekly updates in your inbox.